Kto zdobędzie literackiego Nobla? Najwięksi faworyci
Jutro świat literatury wstrzyma oddech, gdy Akademia Szwedzka ogłosi nazwisko tegorocznego laureata Nagrody Nobla. To najbardziej prestiżowe wyróżnienie w świecie książki od dekad budzi ogromne emocje, nie tylko wśród krytyków i pisarzy, lecz także wśród czytelników na całym świecie.
Tegoroczna edycja zapowiada się wyjątkowo ciekawie, bo w czołówce notowań bukmacherskich znalazły się nazwiska autorów reprezentujących zupełnie różne tradycje i języki literackie. Od epickich opowieści zakorzenionych w historii kolonialnej, przez eksperymentalną prozę Europy Środkowej i australijską introspekcję, aż po kultowy japoński realizm magiczny i amerykański postmodernizm. Wybór Akademii może pójść w każdą stronę.
Poniżej, na podstawie agregatora kursów bukmacherskich Nicer Odds, przedstawiamy pięciu najbardziej prawdopodobnych laureatów jutrzejszego literackiego Nobla. Lista wynika z bieżącego układu notowań w serwisie (im niższy kurs, tym wyższe szanse). Kursy zmieniają się dynamicznie aż do ogłoszenia werdyktu, ale układ faworytów jest w tym momencie dość klarowny.
Amitav Ghosh
Indyjski prozaik-eseista, od lat typowany za epickie, historyczne narracje łączące Azję Południową, Ocean Indyjski i kolonialną przeszłość z tematami migracji oraz ekologii. Laureat Nagrody im. Arthura C. Clarke’a. „Ibis Trilogy” pokazała jego epicki rozmach i biegłość w łączeniu dokumentu z powieścią przygodową, a nowsze eseje klimatyczne (m.in. „The Great Derangement”) nadały jego dorobkowi wyraźny, współczesny rezonans. W zestawieniach bukmacherskich Ghosh regularnie utrzymuje się w ścisłej czołówce.
László Krasznahorkai
Węgierski mistrz „długiego zdania”, autor „Melancholii sprzeciwy” czy „Szatańskiego tanga”. Radykalny formalnie, a zarazem głęboko metafizyczny. Partnerstwo z kinem Béli Tarra wzmocniło jego rozpoznawalność. Dla Akademii byłby to gest docenienia najśmielszej prozy środkowoeuropejskiej. W rankingach bukmacherskich należy do 2–3 głównych nazwisk.
Gerald Murnane
Australijski samotnik literacki, autor powieści „Równiny”. Jego introspekcyjna i autotematyczna proza uchodzi za jedną z najoryginalniejszych w literaturze współczesnej. Od kilku lat Murnane bywa „czarnym koniem” notowań i w tym sezonie znów znalazł się bardzo wysoko.
Haruki Murakami
Najsłynniejszy „wieczny faworyt”, autor „Norwegian Wood”, „Kafka nad morzem” czy „1Q84”. Łączy masową popularność z rozpoznawalnym, melancholijnym idiomem postmodernistycznym. Od lat trzyma się w górnych rejonach kursów. Bukmacherzy konsekwentnie widzą w nim kandydata, który „musi” kiedyś wygrać.
Thomas Pynchon
Enigmatyczny klasyk amerykańskiego postmodernizmu. Autor takich powieści, jak „Tęcza grawitacji”, „49 idzie pod młotek” i „Wada ukryta”. Jak ognia unika pokazywania się publicznie, ale jego wpływ na literaturę i kulturę popularną jest kolosalny. Każdy sezon noblowski przynosi powrót jego nazwiska w topce. W tym roku ponownie znajduje się w gronie kandydatów o najniższych kursach.
Tegoroczna piątka faworytów pokazuje globalny zasięg literatury: od Indii przez Węgry i Australię po Japonię i Stany Zjednoczone. Każdy z autorów reprezentuje inną tradycję i styl, od epiki historycznej i ekologicznej Amitava Ghosha, przez metafizyczną prozę László Krasznahorkaia i introspekcję Geralda Murnane’a, po melancholijny surrealizm Harukiego Murakamiego i postmodernistyczną wizję Thomasa Pynchona. Wszystkie te nazwiska od lat powracają w noblowskich spekulacjach, co świadczy o ich trwałym znaczeniu w światowej literaturze.
Czy któreś z powyższych nazwisk zostanie wyczytane w Sztokholmie? Tego nie wiadomo. Komisja noblowska lubi zaskakiwać, nagradzając pisarzy i pisarki, nieobecnych na listach bukmacherów. Jednak niezależnie od tego, kto ostatecznie sięgnie jutro po literacką Nagrodę Nobla, warto sięgnąć po książki wszystkich wymienionych autorów. To twórcy, którzy od lat kształtują wyobraźnię czytelników i rozwijają literaturę w nowych kierunkach – a to już samo w sobie jest nagrodą, którą otrzymują od swoich odbiorców.